- Ponad 18 tys. wniosków o pozasądowe rozstrzygnięcie sporu wpłynęło w 2017 r. do podmiotów uprawnionych.
- Konsumenci najczęściej zwracali się po mediację, koncyliację lub arbitraż do Inspekcji Handlowej, Rzecznika Finansowego i Sądu Polubownego przy KNF.
- UOKiK zachęca przedsiębiorców do udziału w systemie ADR.
Postępowania polubowne (w skrócie ADR od angielskiej nazwy Alternative Dispute Resolution) wprowadziła ustawa o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich, która weszła w życie 10 stycznia 2017 r. Trwają one dużo krócej niż sprawy w sądzie, są mniej sformalizowane i przeważnie bezpłatne. Udział w nich jest dobrowolny, a w rozstrzygnięciu sporu pomagają bezstronni eksperci.
– Obecnie w Polsce działa 9 podmiotów uprawnionych* do polubownego rozstrzygania sporów. Funkcjonują one w różnych branżach tak, że w praktyce każdy spór konsumencki może być rozwiązany przez wyspecjalizowaną instytucję. Jednocześnie system jest otwarty na powstawanie nowych podmiotów ADR – mówi Dorota Karczewska, wiceprezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Znamy już pierwsze efekty polubownego rozwiązywania sporów w Polsce. Podmioty uprawnione oraz Prezes UOKiK, który nadzoruje system ADR, opublikowały sprawozdania za 2017 r.
Polubowne w liczbach
Wynika z nich, że Polacy chętnie korzystają z możliwości polubownego rozwiązywania sporów konsumenckich. W ubiegłym roku złożyli w sumie 18 123 wnioski o ADR. Najczęściej prosili o pomoc w zakończeniu sporu o reklamację butów oraz usług finansowych.
Najwięcej wniosków trafiło do: Inspekcji Handlowej (8413), Rzecznika Finansowego (3741), Sądu Polubownego przy Komisji Nadzoru Finansowego (2977), prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (1703) i Arbitra Bankowego (1046). Niektóre podmioty, które już wcześniej prowadziły mediacje czy arbitraż, po wejściu w życie ustawy zauważyły bardzo duży wzrost zainteresowania. Przykładowo do Sądu Polubownego przy KNF w 2017 r. wpłynęło o 66 proc. więcej wniosków niż w 2016 r., a do Rzecznika Finansowego o 56 proc.
W sumie w 2017 r. podmioty uprawnione wydały rozstrzygnięcie w 10 405 sprawach. Przykładowo w UKE 45 proc. prowadzonych postępowań z dziedziny telekomunikacji zakończyło się na korzyść konsumenta, 23 proc. na korzyść przedsiębiorcy, a pozostałe w inny sposób (np. odmowa rozpatrzenia sporu, niekompletny wniosek). Większość podmiotów nie monitoruje, czy strony zastosowały się do rozstrzygnięcia.
Średnio postępowania polubowne trwały 74 dni. Najkrócej – średnio 32 dni – przed Prezesem UKE, najdłużej – średnio 240 dni – przed Rzecznikiem Finansowym.
Apel do przedsiębiorców
Postępowania polubowne są dobrowolne, co oznacza, że obie strony muszą się na nie zgodzić. Wielu przedsiębiorców wciąż ma niewielką wiedzę o systemie ADR, nie zdaje sobie sprawy z korzyści i w efekcie niechętnie z niego korzysta.
– Udział w postępowaniach polubownych jest jedną z głównych zasad społecznej odpowiedzialności biznesu – podkreśla Dorota Karczewska, wiceprezes UOKiK. – Decyzja przedsiębiorcy o korzystaniu z metod pozasądowego rozstrzygania sporów może mieć duże znaczenie dla jego działalności handlowej. Stwarza szansę na rozwiązywanie problemów bez pogłębiania konfliktów z klientami. Pomaga także w budowaniu dobrego imienia firmy.
UOKiK docenia przedsiębiorców, którzy starają się polubownie rozwiązywać spory. Wraz z Senackim Zespołem ds. Ochrony Konsumentów ustanowił tytuł Amicus Consumentium przyznawany firmom, które propagują tę ideę. Za 2017 rok otrzymali go: CCC, POLO Bogusław Szczepiński oraz Powszechna Spółdzielnia Spożywców „Społem” w Katowicach.
*Gdzie się zgłosić, gdy chcesz polubownie rozwiązać spór?
- Inspekcja Handlowa – spory związane ze sprzedażą towarów i usług,
- Rzecznik Finansowy – spory finansowe i ubezpieczeniowe,
- Sąd Polubowny przy Komisji Nadzoru Finansowego – spory finansowe,
- Arbiter Bankowy przy Związku Banków Polskich – tylko spory z bankami,
- Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej – spory telekomunikacyjne i pocztowe,
- Koordynator ds. negocjacji przy Prezesie Urzędu Regulacji Energetyki – spory z dostawcami prądu, gazu, ciepła,
- Rzecznik Praw Pasażera Kolei przy Prezesie Urzędu Kolejowego – spory z przedsiębiorcami kolejowymi
- Stowarzyszenie Praw Pasażerów „Przyjazne latanie” – spory z liniami lotniczymi,
- Izba Gospodarki Elektronicznej – spory dotyczące sprzedaży towarów i usług przez internet z członkami Izby (IGE została podmiotem uprawnionym kilka miesięcy temu, więc nie musiała publikować sprawozdania za 2017 r.).
Jeśli toczysz spór o towar lub usługę, które kupiłeś przez internet, możesz złożyć wniosek także przez platformę ODR (Online Dispute Resolution). To strona prowadzona przez Komisję Europejską, dostępna m.in. w języku polskim, przydatna zwłaszcza w konfliktach z przedsiębiorcami z innych krajów Unii Europejskiej.
KE chce zachęcić podmioty uprawnione i przedsiębiorców do aktywnego korzystania z systemu ADR. Dlatego przygotowała program dofinansowania narzędzi informatycznych kompatybilnych z platformą ODR. Przeznaczyła na to w sumie 400 tys. euro. Wnioski o wsparcie na maksimum 75 proc. inwestycji można składać do 22 listopada 2018 r.
Czytaj więcej na:
https://uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=14544
